Το Τέλος του Κόκκινου Ανθρώπου "Svetlana Alexievich"

Ένα βιβλίο που έχει κερδίσει Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2015 είναι σίγουρα κάτι που δεν μπορεί να σε αφήσει ασυγκίνητο όταν διαλέγεις βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Ένα βιβλίο που αναφέρεται στην ψυχοσύνθεση μιας Σοβιετικής κοινωνίας που έπαιξε τραμπάλα μεταξύ των πεποιθήσεων των Μπολσεβίκων, του Στάλιν και του Γκορμπατσόφ και μετακινήθηκε πολλές φορές από το ζενίθ στο ναδίρ δεν πρέπει να σε αφήσει ασυγκίνητο.

Πρώτα να γράψουμε τα στοιχεία του βιβλίου καθώς και την περιγραφή που δίνει το ίδιο το βιβλίο για την υπόθεση:

Τίτλος: Το Τέλος του Κόκκινου Ανθρώπου

Συγγραφέας: Svetlana Alexievich

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελίδες: 9-682 ( οι σελίδες που καταλαμβάνει το μυθιστόρημα)

ISBN: 978-960-16-6896-3

Περίληψη οπισφόφυλλου: Σπάνια η ιστορία μιλάει με τόσες συνταρακτικές φωνές συγχρόνως: Στο "Τέλος του κόκκινου ανθρώπου", το τελευταίο της μυθιστόρημα-χρονικό, η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς απεικονίζει μέσα από τις μαρτυρίες δεκάδων ανθρώπων τη μετάβαση από την "αυτοκρατορία" της ΕΣΣΔ στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία. Λαμπρές πορείες δίπλα σε τραγικά πεπρωμένα, έρωτες αλλά και θάνατοι, ενθουσιασμός και πικρία - η ανθρώπινη μοίρα σε αυτό το βιβλίο δεν είναι κάτι αόριστο: Οι καταιγιστικές εξελίξεις που ακολούθησαν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης αποτυπώνονται στις ζωές μεμονωμένων ανθρώπων, που με αυθεντικούς, ειλικρινείς απολογισμούς-εξομολογήσεις μάς θυμίζουν τι πραγματικά μπορεί να σημαίνει "ενδιαφέρουσα" πολιτική εξέλιξη για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Είκοσι χρόνια ιστορίας, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 έως το 2012, στις ενθυμήσεις γυναικών και ανδρών όλων των ηλικιών και των πολιτικών αποχρώσεων δεν αφήνουν περιθώρια στον αναγνώστη να κλίνει προς τον έναν ή τον άλλον: Το πεπρωμένο του καθενός απ' αυτούς υποβάλλει δέος και σεβασμό.

-

Ομολογώ ότι για την συγγραφέα δεν ήξερα τίποτα. Καταλάβαινα ότι ως γνήσια Ρωσίδα θα πρέπει να κινείται στο ύφος ενός Ρώσου που σέβεται τον εαυτό του, μελοδραματικό, σκοτεινό, το φως στο τούνελ βρίσκεται ακόμα πολύ μακριά. Σύμφωνα με το σύντομο βιογραφικό σημείωμα στο βιβλίο, η συγγραφέας απολαμβάνει την συγγραφή βιβλίων μέσα από αληθινές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών ή/και αυτόπτων μαρτύρων, συνήθεια που εύκολα μαντεύεις ότι αυτό θα προξενούσε αντιδράσεις από την Ρωσική Κυβέρνηση. Οι αποκαλύψεις της βοήθησαν πολύ στο να σκιαγραφηθεί καλύτερα το ομιχλώδες τοπίο στην Ρωσία από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έως και το τέλος του 20ου αιώνα.

Για τις εκδόσεις Πατάκη δεν χρειάζεται να πω εγώ κάτι. Όποιος τελείωσε σχολείο ξέρει σε ποιανού τα βιβλία έψαχνε για απαντήσεις σε δύσκολα προβλήματα μαθηματικών, χημείας, φυσικής κ.α. Όμως ο συγκεκριμένος οίκος είναι παραπάνω από βοηθήματα. Καλή ποιότητα βιβλίου, καλή επιλογή συγγραφέων και προσοχή στην λεπτομέρεια, τα βιβλία του συγκεκριμένου οίκου δικαιολογούν την καλή φήμη που τα ακολουθεί.

Από εδώ και μπρος spoiler alert 

Το βιβλίο βασίζεται σε μαρτυρίες απλών ανθρώπων, κατοίκων της καθημερινότητας που έζησαν σημαντικές εποχές της Σοβιετικής Ένωσης και της Ρωσίας. Κείμενα με πληθώρα απόψεων, Κομμουνιστές, Σταλινιστές, Μπολσεβίκοι, Δυτικόφιλοι, Καπιταλιστές ενώνονται σε αυτό το κολάζ απόψεων με σκοπό να καταδείξουν την ανωριμότητα της Σοβιετικής/Ρωσικής κοινωνίας να ξεπεράσει το πολεμικό σκεπτικό και να οδηγήσει τον εαυτό της στην πρόοδο και την εξέλιξη. Κοινωνία διχασμένη σε πολλά πολιτικά κομμάτια και υπό τον φόβο του Μεγάλου Αδερφού αναγκάζονται να εκφράζονται στα κρυφά, μέσα σε μικρές κουζίνες, υπόγεια και εγκαταλελειμμένα κτήρια και να νοσταλγούν ή να καταριούνται περασμένες εποχές.

Η συγγραφέας κρατάει ουδέτερη στάση αν και θα ήταν πολύ εύκολο να οικειοποιηθεί κάποιες από τις απόψεις των συμπατριωτών της και το δράμα το οποίο διηγούνται. Ξεριζωμός, μετανάστευση, δήμευση περιουσιών και κακοποίηση είναι μερικά από τα δράματα του Σοβιετικού λαού που δεν κατάφεραν να ξεπεραστούν με κανέναν εκλεγμένο ηγέτη, με κανένα πραξικόπημα, με κανένα κυβερνητικό πολίτευμα. Τα γκουλάγκ είτε σωματικά είτε κυρίως ψυχικά υφίστανται αναλλοίωτα στην μνήμη, το μυαλό και την ψυχή κάθε Σοβιετικού/Ρώσου πολίτη

Η γραφή είναι σκληρή (δεν χρησιμοποιεί άσχημη γλώσσα αλλά δεν προτίθεται να αφήσει στην άκρη άσχημες περιγραφές και συμβάντα για να μην σοκάρει τον αναγνώστη) και αυτό είναι μάλλον αναμενόμενο. Τα γεγονότα αν και τρομαχτικά αφορούν σε ιστορικά γεγονότα και το Νόμπελ Λογοτεχνίας ήταν ίσως φυσικό επακόλουθο σε κάποιον που διαθέτει το κουράγιο όχι μόνο να ψάξει αλλά και να ακούσει την κτηνώδη συμπεριφορά ενός κοινού ανθρώπου

Rating: 8/10